جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۴۰۴ شیراز | جدول اکران و معرفی فیلم‌ها

چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر، به‌عنوان یکی از رویدادهای کلیدی و جریان‌ساز در تقویم سینمایی ایران و آسیا، امسال با رویکردی متفاوت و در فضایی تازه برگزار می‌شود. این دوره از جشنواره که با شعار «ستایش زندگی» آغاز به کار کرده است، نه تنها محفلی برای نمایش آثار برجسته سینمای ایران و جهان است، بلکه با تمرکز بر مفاهیم عمیق انسانی، شاعرانگی در سینما و تبادلات فرهنگی، افق‌های تازه‌ای را پیش روی علاقه‌مندان به هنر هفتم می‌گشاید. برگزاری این رویداد در شهر تاریخی و فرهنگی شیراز، انتخابی هوشمندانه است که پیوند میان سینما، شعر و میراث فرهنگی را مستحکم‌تر می‌کند. در این مقاله جامع، به بررسی دقیق جزئیات، بخش‌های رقابتی، جدول نمایش فیلم‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دوره از جشنواره می‌پردازیم تا راهنمایی کامل برای سینمادوستان و مخاطبان سایت ایران‌تیک باشد.

آغاز فصلی نو در شیراز؛ پایتخت فرهنگی میزبان سینمای جهان

تصمیم بر برگزاری چهل‌وسومین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر در شهر شیراز، تغییری استراتژیک در جغرافیای جشنواره‌های سینمایی کشور محسوب می‌شود. این جشنواره از تاریخ ۵ تا ۱۲ آذرماه ۱۴۰۴ (۲۶ نوامبر تا ۴ دسامبر ۲۰۲۵) در مجموعه فرهنگی‌هنری «هنر شهر آفتاب» برگزار خواهد شد. انتخاب شیراز، شهر شعر و ادب، همخوانی عجیبی با تم اصلی جشنواره امسال یعنی «شاعرانگی در سینما» دارد. مجموعه هنر شهر آفتاب با در اختیار داشتن سالن‌های مجهز و استاندارد (سالن‌های بنفش، زرد، سبز، قرمز و نارنجی)، فضایی حرفه‌ای را برای اکران آثار و میزبانی از مهمانان داخلی و خارجی فراهم آورده است. این جابجایی مکانی، فرصتی است تا مخاطبان علاوه بر تماشای فیلم، در اتمسفری فرهنگی تنفس کنند که خود الهام‌بخش بسیاری از آثار هنری بوده است. 

ساختار جشنواره و بخش‌های اصلی رقابتی

طبق اعلام دبیرخانه، جشنواره امسال در چهار بخش اصلی رقابتی و چندین بخش جنبی برگزار می‌شود که هر کدام مأموریت و هویت خاص خود را دارند. تنوع ژانرها و تمرکز بر استعدادهای نوظهور در کنار تکریم بزرگان سینما، تعادلی جذاب در جدول برنامه‌ها ایجاد کرده است.

۱. مسابقه بین‌الملل (سینمای سعادت)

این بخش به‌عنوان ویترین اصلی جشنواره، میزبان فیلم‌هایی از سراسر جهان است که بر مضامین اخلاقی، عدالت‌خواهی و پرهیز از خشونت تمرکز دارند. اولویت انتخاب در این بخش با آثاری بوده که زبان بصری شاعرانه و نگاهی انسان‌دوستانه دارند. هیأت داوران این بخش شامل دو سینماگر ایرانی و پنج سینماگر خارجی است که جوایز معتبر سیمرغ بلورین را در رشته‌های بهترین فیلم، کارگردانی، فیلم‌نامه و دستاورد هنری اهدا خواهند کرد. جایزه ۵۰۰۰ دلاری بهترین فیلم، یکی از جوایز نقدی مهم این رویداد به شمار می‌رود.

۲. جلوه‌گاه شرق (سینمای آسیا)

با توجه به رشد روزافزون سینمای آسیا، بخش جلوه‌گاه شرق به کشف و معرفی فیلم‌سازانی اختصاص دارد که با تکیه بر فرهنگ‌های بومی و روایتی جسورانه، سینمای قاره کهن را نمایندگی می‌کنند. این بخش فرصتی برای تماشای آثاری است که شاید در اکران‌های معمول سینمایی کمتر دیده شوند اما از نظر هنری جایگاه ویژه‌ای دارند. 

۳. چشم‌انداز (فیلم‌های اول و دوم)

آینده سینما در دستان جوانان است. بخش چشم‌انداز با هدف استعدادیابی، به رقابت فیلم‌های اول و دوم اختصاص یافته است. این بخش که همواره با شگفتی‌هایی همراه است، امسال نیز میزبان آثار خلاقانه‌ای است که نویدبخش ظهور نسل جدیدی از مؤلفان سینمایی خواهد بود.

۴. زیتون شکسته (سینمای مقاومت)

در واکنش به تحولات منطقه و جهان، بخش زیتون شکسته به فیلم‌هایی می‌پردازد که راوی مقاومت، تاب‌آوری و امید در دل جنگ هستند. این بخش به‌طور ویژه به آثاری توجه دارد که مظلومیت و ایستادگی انسان‌ها را در برابر ظلم به تصویر می‌کشند و جایزه ویژه‌ای برای کارگردان برتر این بخش در نظر گرفته شده است.

جدول نمایش و فیلم‌های شاخص؛ چه فیلم‌هایی را نباید از دست داد؟

بر اساس جدول رسمی منتشر شده، نمایش فیلم‌ها در ۵ سالن مجزا در پردیس سینمایی هنر شهر آفتاب برنامه‌ریزی شده است. برنامه‌ریزی دقیق سانس‌ها به مخاطبان اجازه می‌دهد تا بسته‌ای متنوع از سینمای ایران و جهان را در طول یک هفته تجربه کنند. در ادامه به تفکیک سالن‌ها و روزها، مروری بر مهم‌ترین آثار خواهیم داشت. 

سالن بنفش (سالن ۱) - تمرکز بر آثار مسابقه و افتتاحیه

این سالن با ظرفیت ۲۴۷ نفر، میزبان رویدادهای اصلی است. روز چهارشنبه ۵ آذرماه، مراسم افتتاحیه و نمایش ویژه فیلم «زیر درختان زیتون» اثر عباس کیارستمی، آغازگر جشنواره خواهد بود. در روزهای بعد، فیلم‌هایی همچون «رحم باسیمه» (بابک علی‌آسا)، «او نمی‌خوابد» (رضا جمالی) و «پاوانه برای یک نوزاد» (چونگ کیات آون) در این سالن به نمایش درمی‌آیند. همچنین فیلم‌های «در جستجوی بهار» و «از نقطه صفر» از دیگر آثار مهمی هستند که در سانس‌های عصرگاهی این سالن روی پرده می‌روند. 

سالن زرد (سالن ۴) - جشنواره جشنواره‌ها

در این سالن که ظرفیت ۲۴۸ نفری دارد، گلچینی از آثار تحسین‌شده جهانی به نمایش درمی‌آید. فیلم «آوای سوستکوتین» و «درس‌آموخته» (بالینت سیملر) از آثار کنجکاوی‌برانگیز روز اول نمایش (پنجشنبه ۶ آذر) هستند. فیلم «مرد خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی نیز که سینمای خاص خود را دارد، در سانس ساعت ۲۲:۳۰ همین روز اکران می‌شود. علاقه‌مندان به سینمای ژاپن نباید فیلم «رودخانه بازمی‌گردد» (ماساکازو کانکو) را در روز جمعه ۷ آذر از دست بدهند. 

سالن سبز (سالن ۳) - گنجینه مرمت‌شده‌ها و مرور آثار

شاید جذاب‌ترین بخش برای سینمادوستان حرفه‌ای، سالن سبز باشد که به نمایش نسخه‌های مرمت‌شده و مرور آثار بزرگان اختصاص دارد. طبق برنامه، شاهکارهایی از تاریخ سینما با کیفیت بالا روی پرده می‌روند:

• پنجشنبه ۶ آذر: «کودکی ایوان» (آندری تارکوفسکی) و «درخت گلابی» (داریوش مهرجویی).
• جمعه ۷ آذر: «روی علف‌های خشک» (نوری بیلگه جیلان) و «دلشدگان» (علی حاتمی). حضور فیلم جدید جیلان در کنار کلاسیک حاتمی، تقابلی جذاب از سینمای مدرن ترکیه و سینمای ملی ایران است.
• شنبه ۸ آذر: روزی با تئو آنجلوپولوس؛ نمایش دو اثر «سفر به سیترا» و «چشم‌اندازی در مه».
• یکشنبه تا سه‌شنبه: نمایش آثار مرمت‌شده ایرانی شامل «جاده‌های سرد» (جعفری جوزانی)، «کاغذ بی‌خط» (ناصر تقوایی)، «نار و نی» و «اینجا چراغی روشن است» (رضا میرکریمی).

سالن قرمز (سالن ۶) - ترکیبی از درام و مستند

این سالن میزبان فیلم‌های متنوعی از سینمای ایران است. فیلم‌هایی مانند «ابر بارانش گرفته» و «زاپاتا» در روزهای ابتدایی و آثاری چون «پسر دلفینی» (انیمیشن) و «علت مرگ نامعلوم» در روزهای میانی جشنواره اکران می‌شوند. تنوع ژانر در این سالن، از انیمیشن تا درام اجتماعی، سلیقه‌های مختلف را پوشش می‌دهد. 

سالن نارنجی (سالن ۵) - بخش‌های ویژه و فجر پالس

سالن نارنجی علاوه بر نمایش فیلم‌هایی چون «نیلوفرهای آبی» و «دره تبعید»، هر شب ساعت ۲۲:۱۵ میزبان رویداد «فجر پالس» است. این رویداد احتمالا فضایی برای گفتگو، نقد و بررسی و تحلیل اتفاقات روز جشنواره خواهد بود که می‌تواند برای دانشجویان و منتقدان بسیار جذاب باشد. 

بخش‌های آموزشی و بازار فیلم؛ فراتر از نمایش

جشنواره جهانی فجر تنها به نمایش فیلم محدود نمی‌شود. بخش «دارالفنون» به‌عنوان مدرسه استعدادیابی جشنواره، امسال با تمرکز بر مفهوم شاعرانگی در سینما، میزبان دانشجویان و هنرجویان برگزیده از ایران و جهان است. برگزاری کارگاه‌های تخصصی با حضور اساتید بین‌المللی، فرصتی بی‌نظیر برای انتقال تجربه و دانش است. همچنین، بازار بین‌المللی فیلم (IFM) که از ۹ تا ۱۱ آذرماه برگزار می‌شود، بستری تجاری برای معرفی سینمای ایران به خریداران و توزیع‌کنندگان جهانی فراهم می‌کند. این بخش نقشی حیاتی در اقتصاد سینما و صادرات فرهنگی کشور ایفا می‌کند.

نگاهی به جوایز و اهمیت سیمرغ‌های جهانی

جوایز امسال با تفکیک دقیق در بخش‌های مختلف اهدا می‌شوند. در بخش بین‌الملل، سیمرغ بلورین بهترین فیلم به همراه ۵۰۰۰ دلار جایزه نقدی به کارگردان و تهیه‌کننده تعلق می‌گیرد. جوایز بخش جلوه‌گاه شرق (۴۰۰۰ دلار برای بهترین فیلم) و چشم‌انداز (۳۰۰۰ دلار) نیز انگیزه‌ای مضاعف برای فیلم‌سازان مستقل و آسیایی ایجاد کرده است. نکته قابل‌توجه، تخصیص جایزه ۳۰۰۰ دلاری به بخش «زیتون شکسته» است که نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک سینمای مقاومت در سیاست‌گذاری‌های کلان جشنواره است.

میراث سینمایی؛ چرا مرمت فیلم‌ها مهم است؟

امسال توجه ویژه‌ای به حفظ میراث سینمایی شده است. نمایش ۸ فیلم شاخص ایرانی به‌صورت مرمت‌شده، اقدامی ارزشمند در جهت زنده نگه داشتن تاریخ بصری کشور است. تماشای «کاغذ بی‌خط» ناصر تقوایی یا «درخت گلابی» مهرجویی با کیفیت اصلاح‌شده رنگ و نور، تجربه‌ای است که شاید سال‌ها تکرار نشود. این فیلم‌ها نه تنها خاطره‌بازی برای نسل‌های قبل است، بلکه کلاس درسی برای نسل جدید سینماگران به شمار می‌رود تا با ریشه‌های سینمای هنری ایران آشنا شوند. 

سخن پایانی؛ جشنی برای زندگی و سینما

چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر در شیراز، دعوتی است به تماشای جهان از دریچه دوربین. در روزهایی که جهان بیش از هر زمان دیگری به همدلی و درک متقابل نیاز دارد، سینما به‌عنوان زبانی مشترک می‌تواند ملت‌ها را به هم نزدیک کند. حضور فیلم‌سازانی از کشورهای مختلف، نمایش آثاری از بزرگان سینما همچون تارکوفسکی و آنجلوپولوس در کنار استعدادهای جوان ایرانی، نویدبخش هفته‌ای پرشور برای اهالی فرهنگ و هنر است. اگر در شیراز هستید یا امکان سفر دارید، تجربه تماشای این آثار در سالن‌های باکیفیت هنر شهر آفتاب را از دست ندهید. برای تهیه بلیت و مشاهده سانس‌های دقیق، می‌توانید به صفحه خرید بلیط  چهل‌ و‌ سومین جشنواره جهانی فیلم فجر مراجعه نمایید.